شیرازی ها "برادر انگلستان" را نقد کردند

به گزارش روابط عمومی حوزه هنری انقلاب اسلامی استان فارس در نشست نقد و بررسی رمان «برادر انگلستان» اثر دکتر علیرضا قزوه، در تالار اندیشه شیراز، منتقدان توان نویسنده را در نگارش اثر ستودند و نویسنده اثر را حاصل 24 بار بازنویسی تجربه های زیسته ی خود خواند

*دکتر مجرد: برادر انگلستان اثری است که ارزش خواندن دارد

در ابتدای این نشست دکتر ساناز مجرد، منتقد ادبی با اشاره به شاخصه های رمان "برادر انگلستان" گفت: باید حوادث برآیند یکدیگر باشد و هر حادثه ای بتواند سیر منطقی خود را در برگیرد.

وی با بیان اینکه حوادث باید دلالت مندی داشته باشند، افزود: در رمان «برادر انگلستان» این روی داده است؛ آنچه در این اثر غالب است دلالتمندی مدرن می باشد که حوادثی در بستر جریان سیال ذهن را روایت می کند.

مجرد درعین حال ویژگی دیگر نخستین رمان علیرضا قزوه را ورود از جریان مدرن به فضای ذهنی و سورئال عنوان کرد که عینیت و ذهنیت را به هم می آمیزد.

این منتقد ادبی در ادامه به نام کتاب هم گریزی زد و گفت: این عنوان حامل پارادوکسی زیباست که واژه «برادر» را در دایره واژگانی مثبت می توان در فرهنگ ما برشمرد و «انگلستان» در فضای فکری منفی ایرانی ها قرار داد که از این کشور دارند.

مجرد در پایان خطاب به مخاطبان نشست تحلیل و بررسی کتاب «برادر انگلستان» عنوان کرد: این کتاب که در ژانر تخیلی خلق شده است هم برای عموم مردم خواندنی است و هم ارزش خواندن برای کسانی که می خواهند ادبیات خوب تکنیکی بخوانند، دارد.

*برازجانی: نشانه ها در این کتاب بجا استفاده شده است.

در ادامه این نشست، سمیه برازجانی، دیگر منتقد ادبی خوانش خود را از متن کتاب به دو قرائت تقسیم کرد و گفت: در قرائت اول راوی غیرقابل اعتماد قرار دارد که به روایت اسماعیل می پردازد.

وی در این قرائت ۳ شکل روایت را مورد نظر قرار داد و افزود: بخش سلطان معقول و منطقی است در حالیکه بخش راوی بر اساس کابوس و خوابهاست، البته بخش خودنگاشته اسماعیل حاوی ۳ شکل از روایت از سوی سه راوی است.

برازجانی کتاب یادشده را حاوی داستانی بر اساس جست و جو عنوان کرد که ۲ نکته نامشخص دارد و شخصیت الییاس برای مخاطب مبهم است.

این منتقد ادبی در بیان قرائت دوم از متن رمان «برادر انگلستان» تصریح کرد: باید بپذیریم که اعتباری به صحت حرفهای راوی در این اثر نیست با این وجود تکرار شدن نام ها در این اثر بسیار جذاب است و تکثر شخصیت ها را یادآور می شود.

وی قرائت ساختارشکنانه از متن را در این اثر نمایی از تنوع و تکثر شخصیت اسماعیل دانست و افزود: نشانه ها در این کتاب بجا استفاده شده است.

برازجانی ویژگی رمان پست مدرن را تکثر شخصیتها ارزیابی کرد و افزود: باید در این شکل از داستان گویی راوی دانای کل و جریان سیال ذهن به داستان احاطه داشته باشد.

وی در عین حال با بیان اینکه در بخش هایی از کتاب «برادر انگلستان» نام مکان ها و شخصیت ها با تاکید آورده شده است، اضافه کرد: توهم ها و درهم پیچیدگی های رمان به درون مایه متن کمک کرده است.

وی مفهوم قربانی شدن اسماعیل را در این اثر پررنگ دانست و پیرامون محتوا تصریح کرد: داستان مرثیه ای بر گذشته است در حالیکه دیدگاه سیاسی و ضد انگلیسی در متن فضای سورئالیستی تا پایان ادامه دارد و تعلیق به طور قطره چکانی در آن ارایه می شود.

در ادامه این نشست سید حسن حسینی ارسنجانی و غلامرضا کافی به ارایه نظرات خود پرداختند و هاشم کرونی مدیر آفرینش های ادبی حوزه هنری فارس نیز پیرامون علل انتخاب این کتاب جهت نقد و بررسی سخن گفت.

* دکتر قزوه: کینه من از انگلستان ابدی است

در فراز پایانی این نشست دکتر علیرضا قزوه نویسنده کتاب رمان «برادر انگلستان» با اشاره به اینکه کینه ابدی من نسبت به انگلستان به سبب لطماتی است که به زبان فارسی زده است اظهار داشت: اگر انگلیسی ها به واسطه کمپانی هند شرقی به منطقه نمی آمدند، زبان فارسی هم به این روز نمی افتاد.

قزوه درعین حال با بیان اینکه انگلستان بارها به کشور ایران ضربه زده است، تصریح کرد: چنانچه ستم های این استعمار نبود شاید اکنون زبان فارسی اگر اول نبود، اما در جایگاه زبان های دوم یا سوم قرار داشت.

وی با توجه به پیشینه شاعری خویش پیرامون ورود به ادبیات داستانی عنوان کرد: عالم شاعرانگی دنیای نگاه اجمالی است یعنی قرار گرفتن در پشت تلسکوپی که از دور به آسمان نگاه می کنید یا بر عکس، بدین خاطر است که شعر مجمل و به اجمال به دور نگاه می کند.

قزوه با بیان اینکه داستان نویسی عالم ریزبینی است، گفت: داستان، شعر نیست؛ این فضا گاهی برای شاعر کار را سخت می کند البته گاهی هم نگاه شاعرانه به داستان نویسی یاری می رساند.

او که در نخستین رمان خود به تاریخ نگاری هم نیم نگاهی داشته، افزود: این اولین رمان من است؛ گرچه در نوجوانی یک چیزهایی می نوشتم اما از خواندن رمان و نخواندن برخی رمان ها غافل نبودم.

وی در توضیح رمان هایی که نخوانده تصریح کرد: نثرهای ضعیف رمان ها گاهی آزارم می داد، اما بدانید که رمان های زیادی خوانده ام.

قزوه با اعلام اینکه در نگارش رمان «برادر انگلستان» ۲۴ بار بازنویسی کرده است، اضافه کرد: برای هر نویسنده رمان هم بخش هایی از این اثر را خواندم تا از نظرات آنان آگاه شوم.

وی با تایید اینکه بخشی از کتاب توسط او حذف شده خطاب به منتقدان رمان «برادر انگلستان» عنوان کرد: یکی از شیوه های من در نوشتن پرداختن به خرده فرهنگ ها و فرهنگهاست، حتی در بخش هایی از این اثر فرهنگ تاجیکی هم مورد استفاده قرار گرفته است.

قزوه با بیان اینکه فرهنگ کامل است که یک رمان را شکل می دهد، تصریح کرد: این رمان برخاسته از زندگی من است درحالیکه اصل این اثر یک تعزیه هم به شمار می رود.

نویسنده رمان «برادر انگلستان» در عین حال با توجه به شخصیت اصلی کتاب که اسماعیل نام دارد اظهار کرد: داستان تعزیه اسماعیل در این کتاب با تعزیه هم به پایان می رسد.

قزوه گره خوردن فرهنگ های مختلف را در این کتاب مورد اشاره قرار داد و افزود: فرهنگ های مختلف در این کتاب به یکدیگر درحالی گره خورده که منجر به رنگارنگی آن شده است.

وی با یادآوری ۲۴ باری که کتاب یادشده بازنویسی شد، در ادامه افزود: در این بازنویسی ها به چگونگی رمان پی بردم؛ روایت را در شعر و غزل هم بکار بردم.

قزوه با این وجود ورود به رمان نویسی را دشوار برشمرد و گفت: در این رمان غریبانگی موج می زند در حالیکه که به گواه یوسفعلی میرشکاک، روایت ۴۰ سال انقلاب اسلامی را می شود در این اثر به دست آورد.

بر این اساس فراز پایانی این نشست به پاسخگویی علیرضا قزوه به پرسش های منتقدان، نویسندگان و مخاطبان ادبیات اختصاص یافت.